Lời cảnh tỉnh về sự đồng cảm

Những thây ma khát máu trong bộ phim đình đám xứ Hàn “Train to Busan” - Chuyến tàu sinh tử và virus SARS-CoV-2 nghe qua có vẻ không liên quan gì đến nhau. Thế nhưng, có lẽ sẽ nhiều người phải “sởn tóc gáy” khi nhận ra những điểm tương đồng giữa chúng: sự lây nhiễm, nỗi hoài nghi trong cộng đồng, thành kiến với người bệnh và cả sự sợ hãi tuyệt vọng bao trùm trong toàn xã hội.

“Đại dịch zombie” điện ảnh - đại dịch Covid đời thực

Có thể thấy rõ rằng “Train to Busan” là một bộ phim kinh dị thành công bậc nhất của nền điện ảnh Hàn Quốc qua doanh thu cũng như độ phủ sóng của nó trên toàn thế giới. Tuy nhiên, việc xem lại bộ phim trong đại dịch khiến nhiều người bỗng “ngộ ra” một tầng ý nghĩa hoàn toàn mới: nỗi “sợ hãi chuyển hóa” của đám đông kinh khủng như thế nào, cách nó “lột trần” phần con và phần người ra sao.

Một điều có thể thấy rõ là cả SARS-CoV-2 và virus zombie đều có nguồn gốc từ động vật và đều có khả năng lây nhiễm cực cao. Tuy nhiên, điểm tương đồng này chỉ là phần nổi của tảng băng trôi. Nếu nhìn vào sâu hơn hình tượng mỗi nhân vật trong phim cũng như cách họ ứng xử trong sự hỗn loạn mất kiểm soát, đặc biệt là khi mạng sống của những người xung quanh và cả chính họ bị đe dọa, chúng ta sẽ có thể liên tưởng tới cách phản ứng của những nhóm người tương tự trong đời sống thật.

Ví như nhân vật người bố Seok-woo hay “ông chú bặm trợn” Sang-hwa đều sẵn lòng chìa bàn tay mình ra để giúp đỡ người khác mà không cần suy nghĩ dù hành động đó có thể giết chết họ. Không phải là những nhân vật này không biết sợ hãi hay do đạo diễn xây dựng những tình huống phi thực tế mà những hành động đó xuất phát từ chính trái tim biết đồng cảm của một con người. Và chúng cũng gợi nhớ đến những câu chuyện về lòng tốt và lòng dũng cảm ngoài đời thực trong đại dịch Covid-19. Đó là các nhân viên y tế đã tự đặt mình vào hiểm nguy, làm việc trong đồ bảo hộ ngạt thở; những nhóm tình nguyện phân phát khẩu phần ăn hoặc đưa đón lao động nhập cư hay những người đã dẹp bỏ sự sợ hãi để bước lên chôn cất người chết - hành động của họ chứng minh rằng nỗi sợ hãi có thể biến thành lòng dũng cảm.

Mặt khác, chúng ta thấy nhân vật Yon-suk, một người đàn ông chỉ biết nghĩ cho sự an toàn của bản thân mình và dường như không hề e ngại về việc phải chịu trách nhiệm trực tiếp cho cái chết của ít nhất ba người, miễn là anh ta có thể trốn thoát khỏi “đám xác sống”. Cách mà nỗi sợ hãi thúc đẩy hành động của anh ta cũng có thể thấy trong đại dịch Covid - những người lao động bị hàng xóm tẩy chay; sự nghi ngại đối với người lao động nhập cư và người thuộc tầng lớp dưới khi cho rằng họ chính là nguồn gieo mầm virus corona.

Bài học về cách con người nên đối mặt với đại dịch toàn cầu

Covid-19 cũng tương tự như đại dịch zombie trong phim đã dẫn đến tâm lý “Chúng ta và họ”, khi mọi người bắt đầu phân biệt đối xử với những người nhiễm virus hoặc đổ lỗi cho một số nhóm nhất định về sự lây lan của dịch bệnh. Nhìn vào một tình trạng vô lý trong đời sống hiện tại: có những người từ chối làm một việc đơn giản như đeo một chiếc mặt nạ để bảo vệ sự an toàn của chính bản thân mình và những người xung quanh, khăng khăng rằng họ không có trách nhiệm quan tâm đến sự sống chết của người khác và điều này khiến họ trở thành những người “tự do” thì ta hiểu rằng, hơn bao giờ hết, “Train to Busan” là một lời cảnh tỉnh về sự đồng cảm giữa con người.

Các lệnh giới nghiêm về giãn cách xã hội được áp dụng tại hầu hết các quốc gia trên thế giới và tự cô lập chính là cách để bảo vệ các thành viên trong gia đình, bạn bè và các thành viên của cộng đồng tốt nhất. Việc này có thể cực kỳ không thoải mái nhưng nó rất cần thiết để làm chậm sự lây lan của virus và ngăn các hệ thống y tế bị quá tải.

Bởi ít nhất, giãn cách xã hội sẽ không đẩy ai vào tình trạng phải “nghi ngờ” hàng xóm của mình. Tuy nhiên, thật không may, tâm lý “Chúng tôi và họ” đã dẫn đến việc người Mỹ gốc Á bị tấn công vì sự phẫn nộ sai hướng và thiếu thông tin. Vì vậy, điều chúng ta phải làm hết sức mình ngay lập tức là ngăn chặn sự lây lan của loại tâm lý nguy hiểm này bởi nếu không bị chặn đứng kịp thời, chính nó chứ không phải Corona sẽ giết chết chúng ta. Hãy bắt đầu bằng cách ghi nhớ bài hát nức nở cuối phim của cô bé Su-an và cách nó nhắc nhở tất cả chúng ta về tình người, về lòng nhân đạo.