Khoảng cách vô hình trong những gia đình hiện đại

Kết nối và sẻ chia, đó chính là một quy tắc ứng xử mới được đặt ra trong mỗi gia đình hiện đại. Khi mỗi năm gần đây tồn tại một khoảng cách vô hình đang tồn tại trong những gia đình thành thị, nơi chứng kiến một sự khác biệt lớn giữa các thế hệ, đặc biệt là thế hệ Genz (thế hệ sinh ra từ năm 1995 trở về sau).

Sự khác biệt về thế hệ

Sở thích, suy nghĩ khác nhau, giờ giấc sinh hoạt trái ngược và bất đồng quan điểm là điều khó tránh khỏi trong mỗi gia đình, giữa các thế hệ. Ai cũng từng trải qua giai đoạn vừa hết làm trẻ con nhưng chưa thành người lớn, Lứa tuổi vị thành niên, các bạn trẻ sinh từ 1995 đến năm 2012 sinh ra trong thời đại internet, khác xa bố mẹ mình, thuộc thế hệ 6x, 7x. Trên thế giới, có 2,6 tỷ người thuộc thế hệ Gen Z. Tại Việt Nam, Gen Z chiếm 15 triệu người, chiếm 1/4 lực lượng lao động. Lớn lên trong thời đại số, cả thế giới số với thiết bị công nghệ hiện đại, lối sống suy nghĩ của Gen Z mới mẻ, cởi mở hơn.

"Nhiều khi chúng ta suy nghĩ bằng suy nghĩ của người lớn và không hiểu bọn trẻ đang nghĩ gì. Chúng ta mặc định bọn trẻ nghĩ như chúng ta.” Một người cha sinh ra trong thế hệ 8x đã chia sẻ. Với nhiều phụ huynh có con ở tuổi teen, hẳn không tránh khỏi nhiều lúc không nói chuyện , đối thoại được với con. Nhiều bạn còn tranh luận gay gắt, thậm chí đóng sầm cửa trước mặt bố mẹ chỉ vì vài chuyện rất nhỏ.

Với ông bà, cha mẹ, nhiều người vẫn quen với nếp suy nghĩ kiểu "cha mẹ đặt đâu, con ngồi đây", con ngoan là biết vâng lời, dù đôi khi chưa hẳn cha mẹ đã đúng. Còn bây giờ, suy nghĩ của con trẻ rất khác.

Thêm vào đó, nhịp sống hiện đại, lo toan thường nhật cũng chiếm thời gian của bố mẹ nhiều hơn, khiến sự quan tâm chia sẻ ít đi. Trong thời đại số, chiếc điện thoại thông minh, nhiều khi lại làm cho chính người thân trong gia đình dường như xa nhau hơn. Hình ảnh trong bữa cơm gia đình, thay vì quần quần, rôm rả trò chuyện, mỗi người mải miết với chiếc điện thoại, với thế giới số đã trở nên khá quen thuộc.

Sự kết nối và sẻ chia

Cha mẹ nào cũng mong muốn con cái thành công, rạng rỡ gia đình họ tộc bằng kết quả học tập, công việc. Đó là chuyện hết sức bình thường. Nhưng mong ước của cha mẹ không trùng với mơ ước/khả năng của con trẻ, mâu thuẫn từ đó cứ tăng dần... Vậy cần làm gì để xóa mờ khoảng cách, để tạo văn hóa gắn kết trong gia đình?

"Hãy coi mỗi đứa trẻ như một người bạn, người lớn thì chắc chắn chúng ta có thể tiếp cận được chúng sâu hơn là coi chúng là trẻ con", nhà văn Hoàng Anh Tú nói. "Mỗi gia đình hãy thành lập một ngân hàng trắc ẩn. Mỗi ngày, cha mẹ và con cái gửi vào trong đó một chút lời yêu thương. Tất cả những điều đó giúp trẻ được chia sẻ những điều mình bức xúc, nói những điều bản thân thấy nghi ngờ, đúng hoặc chưa đúng", TS. Phạm Văn Tư - Trưởng bộ môn Công tác xã hội, Khoa Công tác xã hội, Đại học Sư phạm – nói.

Theo một nghiên cứu của UNICEF, khoảng 8%-29% trẻ em trong độ tuổi vị thành niên ở Việt Nam mắc các bệnh về sức khỏe tâm thần. Theo số liệu của một nghiên cứu khác, tỷ lệ trẻ vị thành niên bị trầm cảm là 26,3%. Những người trẻ, đặc biệt là lứa tuổi Gen Z đang ở trong giai đoạn phát triển, chưa ổn định về tâm sinh lý. Khi áp lực dồn đến, họ dễ rơi vào trạng thái thất vọng, chán nản. Những áp lực đó có thể là các vấn đề trong trường học, công ty, sự thất bại trong quan hệ tình cảm…Vì vậy, việc cha mẹ trở thành người bạn lắng nghe, chia sẻ là hết sức cần thiết. Khi bạn thực sự lắng nghe con cái, chúng sẽ dần học được cách chia sẻ những khúc mắc, hy vọng và mong muốn của mình. Sự tin tưởng của cha mẹ chính là chìa khóa giúp con mở ra cánh cửa thành công, đó cũng là một cách thể hiện tình yêu.

Mọi mối quan hệ đều dựa trên một nền tảng kết nối và sẻ chia. Gia đình cũng không nằm ngoài những định nghĩa đó. Bất cứ một khoảng cách nào cũng có thể thu hẹp chính bằng sự lắng nghe, thấu hiểu, đồng cảm. Đó là kim chỉ nam tạo nên những gắn kết và yêu thương.